Hormoonbalans. Je hoort iedereen erover en de hormonale termen vliegen je om de oren, maar wat zijn het nu eigenlijk die hormonen? Relax, ik ga het je uitleggen. Hormonen zijn stofjes in ons lichaam die onze lichaamscellen opdrachten geven. Zij zorgen ervoor dat er een gezondheidsbalans (homeostase) in het lichaam is en het liefst ook blijft. Zo zijn onze hormonen verantwoordelijk voor voortplanting, suikerregulatie, energie, vecht- of vluchtreacties en nog véél meer. De hormonen zijn makkelijk gezegd een soort sleuteltjes die op bepaalde slotjes passen. Als het past, kan de bedoelde boodschap doorgegeven worden. Gaat er iets fout met deze overdracht, ontstaan er disbalansen.
Hoe werken hormonen?
Het woord hormonen is afgeleid van het Griekse woord Hormazones, wat ‘aanzetten tot activiteit’ betekent. En daarmee is meteen duidelijk wat ze nu eigenlijk doen die hormonen, ze zetten onze lichaamscellen aan tot activiteit. Met als doel de harmonie in ons lijf te bewaren, zodat je lekker in je vel zit en je lichaam (en mind) alles doet wat het zou moeten doen.
Waar worden hormonen aangemaakt?
Zoals eerder al benoemd werken hormonen heel effectief. Ons zenuwstelsel is de hele dag bezig met het in balans houden van ons lichaam. Is dit even niet het geval, zet ons zenuwstelsel ons hormoonstelsel aan het werk om die balans weer te creëren. Maar hoe worden hormonen nu eigenlijk aangemaakt? Dit gebeurt door onze hormoonklieren aan het werk te zetten. Deze maken hormonen aan om het lichaam weer in balans te brengen. We hebben de volgende hormoonklieren:
- Hypothalamus
- Hypofyse
- Epifyse
- Schildklier
- Bijschildklier
- Zwezerik
- Nieren
- Bijnieren
- Alvleesklier
- Eierstokken
Deze klieren zorgen er dus voor dat het juiste hormoon op het juiste moment wordt aangemaakt. Vervolgens komen zij via onze bloedbaan op de plek van bestemming. Past de sleutel? Dan kan het hormoon hier zijn werk doen. Ét voila: we zijn weer helemaal in balans. Of toch niet?
Waar het mis gaat met onze hormonen
Want daar gaat het vandaag de dag in de Westerse wereld nu precies mis. Er zijn téveel externe verstorende factoren en hierdoor raken onze hormonen uit balans. Denk hierbij aan ons suiker- en koolhydraatrijke dieet, de vele afleiding door internet, tv en mobieltjes en ook mede hierdoor té veel aan stress en niet goed meer kunnen ontspannen. Hierdoor ontstaan vervolgens allerlei vervelende kwaaltjes, waardoor je simpelweg niet lekker in je vel zit. Kwaaltjes zoals vermoeidheid, geen zin in seks, gewichtsproblemen, verstoord slaapritme, stemmingswisselingen, huidaandoeningen en ga zo maar door. Kleine stofjes met grote gevolgen kun je dus wel zeggen. Nu zal ik je niet vermoeien met het hele technische verhaal dat zich iedere dag weer in ons lichaam afspeelt, want dan lees je wel, maar begrijp je niet. Wat we wél gaan doen is in Jip & Janneke taal inzicht geven in wat hormonen nu eigenlijk vóór, maar in veel gevallen ook tégen ons kunnen doen.
Welke hormonen zijn er allemaal?
Er bevinden zich in ons lijf gigantisch veel hormonen. De belangrijkste hierin zijn cortisol, insuline, melatonine, progesteron, oestrogeen, T3 en T4. Dit zijn de hormonen waar tegenwoordig de meeste disbalansen plaatsvinden. Maar er bevinden zich natuurlijk nog veel meer hormonen in ons lijf, hier slechts een greep uit ons hormoonassortiment:
- Cortisol
- Insuline
- Glucagon
- Progesteron
- Oestrogeen
- T3 en T4
- Melatonine
- Testosteron
- Prolactine
- Calcitonine
- FSH
- LH
- ACTH
- Groeihormoon
- Oxytocine
- Vasopressine
- DHEA
- Pregnenolon
- Leptine
- Aldesteron
- Vitamine D
- IGF-1 IGF-2
- MSH
- TSH
- TRH
- CRH
- GNRH
- GHRH
Waarom is een goede hormoonbalans belangrijk?
Zoals hierboven al beschreven is een goede hormoonbalans van invloed op je hele gestel. Ontstaat hierin een disbalans krijg je allerlei vervelende kwaaltjes, die veel mensen onnodig voor lief nemen. Deze kwaaltjes zijn een signaal van je lichaam dat er iets niet goed gaat. Door goed naar je lichaam te luisteren kun je met kleine aanpassingen vaak al groots resultaat behalen. De meeste van deze kwaaltjes komen door een verstoord ritme, of de vele verstorende factoren van onze bizar drukke maatschappij tegenwoordig. Alles is energie en als jouw energie naar de verkeerde plekken gaat ontstaat er disbalans in je lijf.
Hormonale disbalans
Als er een hormonale disbalans ontstaat kun je dus last krijgen van allemaal vervelende kwaaltjes. Denk hierbij aan vermoeidheid, niet lekker in je vel zitten en stemmingswisselingen. Je herkent het vast wel, je gedraagt je als een ware Hormonia en zeurt en snauwt wat af, zonder dat je eigenlijk begrijpt waarom. Maar zo zijn er nog veel meer kenmerken gerelateerd aan een hormonale disbalans, op een rijtje:
- Vermoeidheid
- Te veel of juist te weinig zin in eten
- Aankomen
- Geen zin in seks
- Je transformeert in een ware heks, ofwel: Hormonia (lees: stemmingswisselingen & humeurig)
- Slecht slapen
- Infecties
- Eczeem
- Maag-darmklachten
- Psoriasis
- Hoofdpijn
- PMS
- PCOS
- Depressie
- Diabetes
- Acné
Belangrijke factoren bij een goede hormoonbalans
Ja, ja, dit verhaal kennen we nu wel. Ik hoor het je denken. Maar hoe houd ik die hormonen dan in balans? Want het is voor veel mensen moeilijk meetbaar of het nou die hormoonbalans is die verstoord is, of dat het probleem ergens anders ligt. In 80% van de gevallen is het de hormoonbalans, maar begint het probleem ergens anders. Je eet bijvoorbeeld slecht, hierdoor raakt je darm uit balans en dit heeft vervolgens weer effect op je hormonen. Het is het totale plaatje dat moet kloppen. De belangrijkste factoren m.b.t. het behouden van een goede hormoonbalans voor je op een rijtje:
- Goede voeding
- Ontspanning
- Inspanning
- Voldoende slaap
- Stressbeperking
- Het ritme van de zon en de maan
- Het ritme van de winter en de zomer
- Het klimaat (onze hormonen houden van zon)
Bij een goede balans in bovenstaande factoren blijven onze hormonen in balans. Soms hebben ze een extra zetje nodig d.m.v. bijvoorbeeld supplementen. Maar het begint allemaal bij het begrijpen en herkennen van disbalansen. Dat zijn precies de tools die we je hier aanreiken, zo zit jij binnen no-time weer helemaal happy in je vel.