Testosteron is een hormoon dat zowel bij mannen als bij vrouwen voorkomt. Mannen hebben ongeveer 10 keer zoveel testosteron als vrouwen. Vrouwen maken het grootste gedeelte in de eierstokken aan en mannen in de testikels. Bij beide wordt testosteron daarnaast ook nog in de bijnieren aangemaakt. Het mannelijk geslachtshormoon is onder andere verantwoordelijk voor geslachtskenmerken en spieropbouw. Hier lees je alles over de functies van testosteron, wanneer het wordt aangemaakt, klachten bij hoog of laag testosteron en hoe je dit hormoon zelf kunt verhogen.
Functie testosteron
Testosteron heeft verschillende functies in ons lichaam. Waar sommige hormonen een afbrekende functie hebben in ons lichaam, heeft dit hormoon vooral een opbouwende functie. Het is vooral een mannelijk hormoon, maar vergis je niet, ook vrouwen maken testosteron aan. Het is een hormoon dat wordt gelinkt aan ons libido, competitieve drang, spieropbouw en zelfvertrouwen. Testosteron heeft de volgende functies in ons lichaam:
- Stimuleert het libido
- Spieropbouw
- Helpt bij een gezonde werking van het hart
- Werkt opkwikkend op het humeur
Symptomen teveel mannelijk geslachtshormoon
Je kunt je voorstellen dat er bij een hoog testosteron gehalte veel opbouw in het lichaam plaats vindt. Zo zijn mensen die van nature over meer van dit hormoon beschikken vaak langer, slanker en gespierder. Denk hierbij aan vrouwen met veel mannelijke kenmerken. Deze vrouwen hebben een hoger testosterongehalte dan de gemiddelde vrouw. We zijn ook allemaal bekend met de echte rokkenjagers; dit zijn vaak mánnen met een hoog testosterongehalte. Een te hoog gehalte kan vervelende klachten met zich meebrengen:
- Vette huid
- Acne
- Verhoogd libido
- Rusteloosheid
- Onvruchtbaarheid
- PCOS
- Veel haargroei
- Agressie
- Insulineresistentie
- Spierspasmen
- Onderbroken slaap
- Hoge bloeddruk
- Pijn bij ovulatie
Testosteron tekort
Nu we weten dat dit hormoon opbouwend is, is het logische gevolg van te weinig testosteron dat al die opbouwende functies wegvallen. Wanneer je lichaam te kort aanmaakt kun je dat bijvoorbeeld terugzien in je spiermassa, of je hebt last van een laag libido. Een laag testosterongehalte kun je herkennen aan de volgende symptomen:
- Spierzwakte
- Depressie
- Vermoeidheid
- Laag libido
- Vaginale droogheid
- Onvruchtbaarheid
- Mentale problemen
- Dementie
- Geheugenproblemen
- Botontkalking
Mannen en het mannelijk geslachtshormoon
Eerder besproken we al even dat testosteron meer een mannelijk hormoon is. Bij hen wordt het mannelijk geslachtshormoon vooral in de testikels aangemaakt. Ook in de bijnieren, maar dan hebben we het maar over zo’n 10%. De aanmaak begint al in de baarmoeder. Al acht weken na conceptie worden jongetjes in testosteron ‘gemarineerd’, met een piek tussen de 18een de 24e zwangerschapsweek. Het gehalte is dan zelfs net zo hoog als die van een volwassen man. Gelukkig neemt deze hierna weer af. Bij een half jaar daalt dit weer, om pas in de puberteit weer terug te keren.
In de baarmoeder
Iedere man komt bloot te staan aan een ander gehalte testosteron in de baarmoeder. Dit wordt ook wel priming genoemd. Afhankelijk van dit gehalte zijn mannen later in hun leven in meer of mindere mate gevoelig voor testosteron. Hoe meer zij hiervan in de baarmoeder hebben gehad, hoe gevoeliger zij hier later voor zullen zijn. Dit is ook waar het jongensachtige gedrag al ontstaat. Vaak wordt gedacht dat met auto’s spelen door de omgeving wordt opgelegd, maar dit gebeurt dus eigenlijk al in de baarmoeder. Fun fact: mensen die in de baarmoeder bloot hebben gestaan aan een hoog testosterongehalte hebben aan hun rechterhand een langere ringvinger dan wijsvinger. Hoe groter het verschil hier, hoe hoger het testosterongehalte.
De invloed van dit hormoon op het gedrag
Testosteron is van grote invloed op het gedrag. Vooral bij mannen. Omdat wij vrouwen eigenlijk maar een heel klein percentage hebben, hebben wij hier minder last van. Mannen daarentegen kunnen werkelijk bezeten worden door testosteron. Na jaren stil te hebben gelegen, wordt de aanmaak in de pubertijd ineens weer gestimuleerd. Deze schommelingen maken ook dat puberjongens vaak ontregeld raken en bijvoorbeeld minder goed presteren op school. Testosteron zorgt voor dominanter, agressiever, risicovoller en seks gedreven gedrag. Dit zie je terug in de grote verschillen tussen mannen en vrouwen. Het hormoon heeft invloed op bepaalde hersengebieden, met als gevolg dat mannen bijvoorbeeld vaak veel meer ruimtelijk inzicht hebben. Onderzoeken laten zien dat bij castraties ook de dominante en minder sociale vaardigheden verdwijnen. Voor mannen kan een laag testosterongehalte ook negatieve effecten hebben op hun welbevinden. Zij ervaren dan minder energie en kunnen depressief en angstig worden.
De invloed van testosteron op vrouwen
Wij vrouwen hebben een tien keer zo laag testosterongehalte als mannen. Daarom heeft het bij ons in veel mindere mate invloed op ons gedrag. Wel heeft het enige invloed op onze zin in seks. We zien namelijk het er meer testosteron wordt aangemaakt rond de ovulatie. Vrouwen hebben dan vaak ook meer zin in seks, evolutionair gezien nogal logisch, want dit is het moment dat we bevrucht moeten worden. Testosteron heeft hier echter maar een bijrolletje, want bij ons vrouwen draait het natuurlijk vooral om progesteron en oestrogeen. Uit onderzoeken is gebleken dat wanneer vrouwen testosteron toegediend krijgen zij ook meer van de mannelijke (dominant, minder sociaal & empathisch) eigenschappen krijgen. Vrouwen met PCOS hebben veel meer van dit mannelijke hormoon dan vrouwen die dit niet hebben. Hierdoor hebben zij bijvoorbeeld last van overbeharing en acne.
Verhogen van testosteron
Je kijkt tegenwoordig je ogen uit, jonge jongens die eruitzien als ware kleerkasten. Hoe is het mogelijk dat zij in zo’n korte tijd zo breed worden? Juist, dat is eigenlijk niet mogelijk. Wat we deze tijd vaak zien is dat zij door toediening van onnatuurlijke hormonen binnen no-time maatje kleerkast hebben bereikt. Niet wetende dat hier echt gevaren aan hangen! Denk hierbij aan verstoring van de eigen aanmaak van testosteron (onvruchtbaarheid), acne en overbeharing. Niet zo’n goed idee dus. Wel zijn er een aantal dingen die je zelf kunt doen om dit hormoon op een natuurlijke manier te boosten:
- Krachttraining, dit stimuleert namelijk de testosteronaanmaak.
- Goed eten, wanneer je tekort voeding binnenkrijgt daalt de aanmaak van dit hormoon. Je lichaam gaat namelijk eerst in standje ‘overleven’.
- Vermijd stress, want cortisol onderdrukt testosteron.
- Vermijd roken en alcohol, ook deze onderdrukken de aanmaak van het hormoon.